Podróże historyczne
Studyjne podróże historycznne są niewątpliwie ważnym elementem działalności naukowo-badawczej każdego historyka. Szczegółną rolę odgrywają one w pracach historyków wojskowości. Służą bowiem konfrontacji wyników badań naukowych z rzeczywistymi warunkami w terenie, tam, gdzie poszczególne wydarzenia miały miejsce.
Stowarzyszenie Historyków Wojskowości od samego początku podkreślało istotną rolę podróży historyczno-wojskowych we właściwym procesie poznania. Z tego względu członkowie SHW, w miarę możliwości, występują z inicjatywami organizacji podróży historyczno-wojskowych, które organizowane są przy współudziale różnych instytucji. Kierunki podróży są różne i często wykraczają poza terytorium Rzeczypospolitej w obecnych granicach.
W celu zapoznania się z poszczególnymi podróżami, proszę wybrać jedną z nich.
Puławy - Dęblin
Podróż historyczna do Puław i Dęblina miała miejsce w dniach 15-16 czerwca 2012 roku. W jej organizacji pomogły Departament Wychowania i Promocji Obronności MON oraz Wojskowe Biuro Badań Historycznych. Rolę gospodarza tak w Puławach jak i Dęblinie pełnili oficerowie i podchorążowie Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie oraz kadra 1 Dęblińskiego Batalionu Mostowo-Drogowego im. gen. R. Traugutta. Pierwszy dzień wyjazdu upłynął na zwiedzaniu Puław, drugi natomiast Muzeum Lotnictwa w Dęblinie, Twierdzy Dęblińskiej oraz Sali Tradycji 1 Dęblińskiego Batalionu Mostowo-Drogowego.
Twierdza Modlin
Podróż historyczno-wojskowa do Kazunia i Twierdzy Modlin miała miejsce 18 maja 2010 roku. Współorganizowana była ona przez Departament Wychowania i Promocji Obronności MON oraz Wojskowe Biuro Badań Historycznych. W roli gospodarza terenu wystapił 2 Mazowiecki Pułk Saperów jak również Muzeum Twierdzy Modlin. Udział w podróży wzięli przede wszystkim habilitanci i doktoranci z seminarium prowadzonego w Akademii Obrony Narodowej, z których część była jednocześnie członkami Stowarzyszenia Historyków Wojskowości. Na terenie koszar 2 Mazowieckiego Pułku Saperów w Kazuniu zwiedzono m.in. Salę Tradycji i część koszar. Władze Muzeum Twierdzy z kolei umożliwiły uczestnikom zwiedzenie nie tylko sal muzealnych i zdeponowanego sprzętu z epoki – bodaj największe wrażenie na uczestnikach zrobiły obiekty, które uległy zniszczeniu na skutek działań wojennych z września 1939 roku. Zwiedzono także zachowane fragmenty twiedzy, które jeszcze do niedawna służyły jako koszary. Na zakończenie uczestnicy wyjazdu odwiedzili cmentarz wojskowy, na którym pochowani są uczestnicy walk o Twierdzę z 1915 i 1939 roku, gdzie zapalono znicze i złożono kwiaty.
Polesie i Nowogródczyzna
Podróż historyczno-wojskowa na obszary dzisiejszej Białorusi zorganizowana została w dniach 21-25 maja 2008 roku. Współorganizatorami wyjazdu były: Instytut Historii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach (Filia w Piotrkowie Trybunalskim), Departament Wychowania i Promocji Obronności MON, Wojskowe Biuro Badań Historycznych oraz Dom Wojska Polskiego. Plan wyjazdu opracowali dr hab. Marek Dutkiewicz oraz dr Jerzy Prochwicz. Udział w podróży wzięli pracownicy naukowi Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach (Filia w Piotrkowie Trybunalskim) oraz habilitanci i doktoranci z seminariów prowadzonych przez prof. dr hab. Czesława Grzelaka i prof. dr hab. Henryka Stańczyka, z czego wiele osób było równolegle członkami SHW. Poza powyższymi, wśród uczestników znaleźli się przedstawiciele innych ośrodków akademickich prowadzących badania z historii wojskowości: prof. dr hab. Karol Olejnik z Poznania i prof. dr hab. Adam Dobroński z Białegostoku. Łącznie w wyjeździe brały udział 43 osoby.
W pierwszej kolejności, w dniu 21 maja oraz przed południem 22 maja zwiedzano Brześć wraz Twierdzą Brzeską. Następnie udano się do Pińska, gdzie zwiedzono m.in. katedrę oraz dawny port Flotylli Pińskiej. Późnym popołudniem udano się do Nowogródka, gdzie miał miejsce nocleg. Dzień 23 maja upłynął na zapoznaniu się z pozostałościami fortyfikacji na pododcinku granicy Darewo-Łabuzy (odcinek Baranowicze) oraz zwiedzaniu zamku w Mirze i Nieświerzu. Nocleg z 23 na 24 maja miał miejsce ponownie w Nowogródku. W dniu 24 maja zwiedzano Nowogródek, po czym wyjechano do Grodna, które zwiedzano przez większość dnia (starówka, zamek, muzeum, pozostałości synagogi). Wieczorem udano się do Sopoćkiń – obecnie przygranicznej miejscowości na Białorusi w której okolicach 22 września 1939 roku zamordowany został dowódca Okręgu Korpusu nr III, gen. bryg. Józef Olszyna-Wilczyński wraz ze swym adiutantem, kpt. Mieczysławem Strzemeskim. W miejscowości zwiedzono kościół, pałac oraz udano się na miejscowy cmentarz, gdzie spoczywają żołnierze września 1939 roku.
Po zakończonym wyjeździe ukazała się publikacja, stanowiąca zbiór referatów wygłoszonych przez poszczególnych uczestników podróży.
Podole
W dniach 15-18 czerwca 2006 roku miała miejsce kolejna podróż historyczno-wojskowa członków Stowarzyszenia Historyków Wojskowości, będących jednoczesnie pracownikami naukowo-dydaktycznymi kilku uczelni w Polsce. Współorganizatorami wyjazdu były: Redakcja Czasopism Wojskowych, Dowództwo Garnizonu Warszawa oraz Instytut Historii Filii Akademii Świętokrzyskiej w Piotrkowie Trybunalskim. W podróży, tradycyjnie już, uczestniczyli habilitanci i doktoranci seminariów prowadzonych przez prof. dr. hab. Czesława Grzelaka i prof. dr. hab. Henryka Stańczyka.
Tematem podróży było Podole w dziejach militarnych Rzeczypospolitej. W celu realizaxcji tematu zaplanowano zapoznanie się z historią Podola oraz jego znaczeniem w dziejach I i II Rzeczypospolitej, zapoznanie się z charakterystyką wojskowo-geograficzną i znaczeniem militarnym Podola w polskich planach wojennych 1921-1939, omówienie działań militarnych na Podolu w dziejach Polski, uzupełnienie wiedzy, problemów badawczych i skonfrontowanie w terenie probelamtyki podejmowanej w pracach naukowych przez uczestników seminariów. Istotnym elementem było także poznanie zabytów kultury materialnej Podola.
Po wyjeździe z Warszawy, 15 czerwca, udano się w kierunku granicy i dalej, omijajac Lwów, w kierunku Tarnopola, gdzie w okolicach miasta miał miejsce nocleg. Kolejny dzień podróży obejmował zwiedzanie Tarnopola i Zbaraża, skąd powrócono do na nocleg pod Tarnopol. Drugiego dnia zapoznano się z zabytkami i pozostałościami fortyfikacji Trembowli, Czortkowa, Kamieńca Podolskiego, Chocimia, Czerniowiec oraz Kołomyi, gdzie miał miejsce kolejny nocleg. Ostatniego dnia udano się do Stanisławowa, Stryja, Drohobycz i Sambora, które zwiedzono, skąd przez Przemyśl powrócono do Warszawy.
W 2006 roku, nakładem Redakcji Czasopism Wojskowych, ukazała się publikacja stanowiąca zbiór referatów przygotowanych i wygłoszonych podczas podróży przez uczestników.
Wołyń
W dniach 26-29 maja 2005 roku miała miejsce podróż historyczno-wojskowa na Wołyń. Wyjazd współorganizowany był przez Departament Wychowania i Promocji Obronności MON, Akademię Świętokrzyską, Dom Wojska Polskiego i Wojskowe Biuro Badań Historycznych. Uczestnikami podróży byli jak zawsze pracownicy naukowi, habilitanci i doktoranci seminariów Akademii Świętokrzyskiej (Filia w Piotrkowie Trybunalskim) i Akademii Podlaskiej w Siedlcach. Kierownictwo wyjazdu objął prof. dr hab. Czesław Grzelak, natomiast nadzór merytoryczny dr hab. Wojciech Włodarkiewicz, prof. AP. Planowanie, organizacja i zabezpieczenie wyjazdu powierzono dr. Jarosławowi Rachubie.
Po wyjeździe z Warszawy autokarem udano się do przejścia granicznego w Dorohusku, skąd dalej skierowano się do Łucka. Następnego dnia, 27 maja, zwiedzano Łuck a w nim stare miasto z katedrą, zamkiem i synagogą. Następnie udano się do Przebraża (obecnie Hajowe), gdzie zwiedzono polski cmentarz wojenny.
Kolejnym punktem na mapie podróży była Kostiuchnówka, gdzie zwiedzano Górę Polską i Lasek Polski z grobami legionistów. Tego samego dnia udano się także do miejscowości Tynne, gdzie we wrześniu 1939 roku zajmowała pozycje 4 kompania baonu specjalnego KOP “Sarny”. W drodze powrotnej do Łucka zwiedzano także siedzibę ordynacji Radziwiłłów w Ołyce. W dniu 28 maja wyjechano w kierunku Szacka, zwiedzając po drodze Beresteczko, Poryck, Włodziemierz Wołyński i Luboml. Ostatniego dnia podróży, po przekroczeniu granicy, udano się na miejsca bitew pod Wytycznem i Kockiem, po czym w późnych godzinach popołudniowych uczestnicy wyjazdu powrócili do Warszawy.
Warto nadmienić, że jeszcze w 2005 roku ukazała się publikacja, stanowiąca zbiór referatów wygłoszonych przez poszczególnych uczestników w kolejne dni.
Wileńszczyzna
Podróż historyczno-wojskowa na Wileńszczyznę miała miejsce w dniach 10-13 czerwca 2004 roku. Organizacją przedsiędsięwzięcia wsparły: Departament Wychowania i Promocji Obronności MON, Wojskowe Biuro Badań Historycznych oraz Dom Wojska Polskiego. W wyjeździe udział wzięli profesorowie, habilitanci i doktoranci seminariów prowadzonych przez kadrę Akademii Świętokrzyskiej w Piotrokowie Trybunalskim i Akademii Podlaskiej w Siedlcach.
Po wyjeździe z Warszaw w godzinach porannych przystąpiono do prezentacji referatów, dojeżdżając do pierwszego punktu w programie, jakim były Sejny. Po zwiedzeniu zabytków w tym miasteczku oraz złożeniu kwiatów i zapaleniu zniczy pod pomnikiem żołnierzy polskich poległych w bitwie niemeńskiej w 1920 roku, jak również pod krzyżem upamiętniających Polaków zamordowanych przez NKWD w 1940-1941, udano się do miejscowości Hołny Mejera, gdzie miał miejsce nocleg.
W dniu 11 czerwca, po przyjeździe do Wilna, uczestnicy wyjazdu udali się do Redakcji “Kuriera Wileńskiego”. W ciągu dnia zwiedzano cmentarz na Rossie, gdzie złożono kwiaty na grobie gdzie spoczywa matka Józefa Piłsudskiego oraz serce Marszałka. Po wizytcie na cementarzu przystąpiono do zwiedzania licznych kościołów wileńskich – św. Piotra i Pawła, św. Anny i katedry wileńskiej. Udano się także na Górę Trzech Krzyży i Wzgórze Giedymina po czym skierowano się do obiektów byłego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie służących obecnej wileńskiej Alma Mater. Kolejnego dnia kontynuowano zwiedzanie Wilna, skupiając się tym razem na licznie ocelałych obiektach służących Wojsku Polskiemu w okresie II RP. Jednocześnie zwiedzono Ostrą Bramę oraz kościoły św. Teresy i św. Kazimierza. W drodze powrotnej do domu, zwiedzono także połozone nieopodal Wilna, a zamieszkałe przez liczną społeczność karaimską – Troki. Stąd nastąpił bezpośredni wyjazd do Warszawy.
Po zakończonym wyjeździe wydana została publikacja prezentująca przygotowane na okoliczność podróży referaty.
Podkarpacie i Ziemia Lwowska
W dniach 19-22 czerwca 2003 roku zorganozowana została podróż historyczno-wojskowa na Podkarpacie oraz Ziemię Lwowską. Współorganizatorami wyjazdu były: Departament Wychowania i Promocji Obronności MON, Wojskowe Biuro Badań Historycznych, Dom Wojska Polskiego oraz Akademia Świętokrzyska – Filia w Piotrkowie Trybunalskim. Uczestnikami wyjazdu byli pracownicy naukowi oraz seminarzyści prof. Czesława Grzelaka oraz prof. Henryka Stańczyka.
Podróż obejmowała obszar położony wzduż Wisły, odbijając w kierunku Podkarpacia na wysokości Sandomierza i sięgając aż po Lwów. Pierwszego dnia zwiedzano Sandomierz, Baranów Sandomierski, Leżajsk oraz Przemyśl. Następnego dnia udano się do Lwowa, którego zabytki, nekropolie oraz inne ważne dla Polaków miejsca zwiedzano w ciągu 20 i 21 czerwca. W dniu 21 czerwca zwiedzano także położoną nieopodal Żółkiew. W godzinach popołudniowych nastąpił wyjazd do Przemyśla w którym zwiedzano jeszcze m.in. pozostałości twierdzy przemyskiej. Ostaniego dnia podróży z Przemyśla udano się do Rzeszowa, omawiając znaczenie tego garnizonu w II RP, następnie zaś przez Lublin do Kozłówki, gdzie zwiedzono zespół parkowo-pałacowy w Kozłówce. Stąd przez Kock nastąpił powrót do Warszawy.
W niedługim czasie, po zakończonej podróży, ukazała się publikacja ilustrująca przygotowane i zaprezentowane podczas wyjazdu referaty.